
बागमती प्रदेश सरकारले धादिङको चालिसेबाट महाभारत लेक पार गर्दै मकवानपुरको मनहरी निस्किने सडकलाई सूर्य बहादुर डिमडुङ मार्ग नामकरण गर्दै दुई करोड सत्तरी लाख रुपैयाँ बजेट विनियोजन गरेको छ ।
करिब ७० किलोमिटर लामो उक्त सडक धादिङको गजुरी–१ स्थित चालिसेबाट हटिया, वाल्सिङ, थामभञ्ज्याङ, बाँसखर्क, सिमटार, जरुङ, ब्रोम्दिङ हुँदै मकवानपुरको कैलाश र राक्सिराङ गाउँपालिका भएर मनहरी जोडिएको छ । धादिङतर्फ चालिसेबाट ब्रोम्दिङसम्म करिब ३० किलोमिटर र ब्रोम्दिङदेखि मनहरीसम्म करिब ४० किलोमिटर रहेको छ । स्तरोन्नति हुन नसक्दा दुवै तर्फको सडक खण्ड बर्सातको समयमा अवरुद्ध रहने गरेको छ । जसका कारण महाभारत पर्वत क्षेत्रका बासिन्दाहरू बर्खा लागेसँगै बजार आवतजावत गर्नबाट वञ्चित हुँदै आएका छन् ।
बागमती प्रदेश सरकारले आर्थिक वर्ष २०८२/०८३ को वार्षिक नीति तथा कार्यक्रममार्फत यस सडक खण्डको नामकरण गर्दै बजेट विनियोजन गरेपछि सडक खण्डका बासिन्दाहरू उत्साहित भएका छन् ।
सडकको नामकरणसहित बजेटको व्यवस्था गर्नको लागि नेपाली काँग्रेस बागमती प्रदेश सदस्य श्याम लामाले लामो समयदेखि पहल गर्दै आएका थिए । बेनीघाट रोराङ–१ जरुङ गाउँका बासिन्दा लामाले सोही गाउँमा जन्मिएका डिमडुङले राजनीतिक एवम् सामाजिक क्षेत्रमा पुर्याएको योगदानको कदर गर्दै उनको नामबाट सडकको नामकरण गर्नुपर्ने आवाज उठाउँदै आएका थिए ।
बागमती प्रदेशका मुख्यमन्त्री बहादुर सिं लामाले २०८१ सालमा बेनीघाट रोराङ–१ स्थित थामभञ्ज्याङमा आयोजित सोनाम ल्होछार मेलामा सम्बोधन गर्ने क्रममा सडकखण्डको नामकरण गर्दै बजेट व्यवस्थापन गर्ने प्रतिबद्धता जनाएका थिए । यस सडक खण्डलाई बहुवर्षीय आयोजनाको रूपमा अगाडि बढाउने मुख्यमन्त्री लामाले बताएका छन् ।
को हुन् सूर्य बहादुर डिमडुङ ?
धादिङको बेनीघाट रोराङ गाउँपालिका वडा नम्बर–१ स्थित जरुङ गाउँमा जन्मिएका डिमडुङ प्रजातान्त्रिक आन्दोलनका एक अगुवा हुन् । तत्कालीन समयमा अत्यन्तै विकट भूगोलमा जन्मिएर पनि राष्ट्रिय राजनीति र प्रजातान्त्रिक आन्दोलनमा नेतृत्वदायी भूमिका खेलेका थिए । डिमडुङकै नेतृत्वमा मकवानपुरमा नेपाली कांग्रेसको स्थापना भएको थियो । नेपाली काँग्रेस सभापतिको हैसियतले २०१७ साल पौष १ गते राजा महेन्द्रले कु गरेर तत्कालीन प्रधानमन्त्री विश्वेश्वर प्रसाद कोइरालालाई अपदस्त गरेर सुन्दरीजल जेल पठाएपछि पञ्चायत विरुद्ध विद्रोह गर्ने एकजना नेतृत्व डिमडुङ पनि थिए । निर्दलीय पञ्चायत व्यवस्थाको विरुद्धमा उनले निरन्तर विद्रोह गरेका थिए । राज्यको दमन बढ्दै गएपछि उनी भारतको बनारस निर्वासित भए । करिब ७ वर्ष निर्वासित जीवन बिताएपछि बिपी कोइरालाले राष्ट्रिय मेलमिलापको नीति अघि सारेपछि मात्रै उनी देश फर्केका थिए ।
राजनीतिक आन्दोलनसँगै सामाजिक व्यवस्थाको सुधारमा पनि उनी सक्रिय थिए । सामन्तवादको विरुद्ध आवाज बुलन्द पार्दै सामाजिक न्यायको पक्षमा उनले महत्त्वपूर्ण योगदान दिएका थिए । तत्कालीन समयमा समाजमा एक रुपैयाँमा ऋण तिर्न नसक्दा जीवनभरि साहुको घरमा काम गरेर बस्नुपर्ने, ऋणको पासोमा पारेर घरबार नै कब्जा गरेर विस्थापित गरिदिने जस्ता सामाजिक कुरीतिहरू थिए । ती कुरीतिहरूको विरुद्ध उनले साहुको घरमा गएर तमसुक च्यात्ने र गरिबलाई ऋणमुक्त गरिदिने अभियान सञ्चालन गरेका थिए । जसबाट थुप्रै निमुखा जनताले न्याय पाएका थिए ।
डिमडुङ धादिङमा जन्मिएर पछि मकवानपुर बसाइँ सरे र उतै स्वर्गारोहण भए । धादिङको दक्षिणी भेग र मकवानपुरको उत्तरी भेगको राजनीतिक एवम् सामाजिक आन्दोलनमा पुर्याएको योगदानको मुल्याङकन गर्दै दुवै जिल्ला पार गरेर दुवैतर्फ राष्ट्रिय राजमार्ग जोड्ने सडकलाई सूर्य बहादुर डिमडुङ मार्ग नामकरण गरिएको हो ।
सडकको स्तरोन्नति हुनेमा कति विश्वस्त जनता ?
यो सडक खण्ड सरकारको प्राथमिकतामा नपर्दा अलपत्र अवस्थामा थियो । अहिले सडक खण्डको नामकरणसँगै बजेट विनियोजन भएपछि स्थानीय समुदाय उत्साहित भएका छन् । यस सडक खण्डको लागि सङ्घीय सरकारले पनि तीन करोड रुपैयाँ विनियोजन गरेको छ । सङ्घ र प्रदेश सरकारबाट जम्मा पाँच करोड सत्तरी लाख रुपैयाँ बजेट विनियोजन गरिएको छ । यति लामो सडक खण्डको लागि यति सानो आकारको बजेटले खासै देखिने खालको काम नबन्ने र बजेट अत्यन्तै न्यून विनियोजन गरेको स्थानीय बताउँछन् । सरकारले बहुवर्षीय आयोजनाको रूपमा अगाडि बढाएर वार्षिक रूपमा क्रमागत बजेट विनियोजन गर्नुपर्ने स्थानीयको माग छ ।